Sprinklerinstallaties
Een automatische sprinklerinstallatie beheerst de brand in een vroeg stadium en blust de brand in veel gevallen automatisch. De branduitbreiding en brandschade blijven beperkt. De temperaturen in de ruimte blijven relatief laag, de staaltemperatuur komt niet boven de 200˚C.
onderwijsgebouw NEXT, Delft (Ector Hoogstad Architecten, © Marcel van der Burg).
Bij toepassing van sprinklers kunnen de brandwerendheidseisen voor de hoofddraagconstructie en/of scheidingsconstructies (gevels, wanden en vloeren; in het kader van WBDBO) met 30 of 60 minuten omlaag en soms zelfs komen te vervallen. Ook kunnen brandcompartimenten worden vergroot en vluchtwegen verlengd.
In alle gevallen zijn een onbeschermde staalconstructie én besparingen op kosten van brandwerende voorzieningen mogelijk. De gemeente verleent toestemming voor het verlagen van eisen op basis van het gelijkwaardigheidsbeginsel van het Besluit bouwwerken leefomgeving. Vaste regels bestaan niet. Daarom is vroeg overleg met gemeentelijk bouwzicht en brandweer aanbevolen.
Automatische sprinklerinstallaties vinden toepassing in allerlei soorten objecten en worden in veel gevallen als gelijkwaardige oplossing vanuit wet- en regelgeving geaccepteerd. Ook zijn ze toepasbaar op verzoek van verzekeraars of op initiatief van gebouweigenaren uit het oogpunt van schadebeperking, bedrijfscontinuïteit, bevordering van de persoonlijke veiligheid of combinaties hiervan.
In het inspectiecertificaat, eigenlijk het uitgangspuntendocument van het brandveiligheidsconcept, is het aan te bevelen aan te tekenen dat de sprinklerinstallatie tevens dient voor het koelen van de staalconstructie.
Naast een reductie van de brandwerendheidseis voor de constructie, maken de nieuwe Europese normen ’t ook mogelijk om het effect van de sprinklerinstallatie in rekening te brengen op de constructieve veiligheid. Zie: FSE met natuurlijke branden – de methode.
Voorbeelden van toepassingen van sprinklersinstallaties
| √ |
Gelijkwaardige oplossing voor het vergroten van brandcompartimenten. |
| √ |
Vergroten van de kans om het gebouw of het object veilig te ontvluchten. |
| √ |
Gelijkwaardige oplossing voor het hoger en lager bouwen dan het Bouwbesluit via grenswaarden aangeeft (hoger dan 70 m. of lager dan 8 m. onder het meetniveau). |
| √ |
Gelijkwaardige oplossing voor het toelaten van een lagere eis voor de brandwerendheid van de (hoofd)draagconstructie van een gebouw (bijvoorbeeld 30 i.p.v. 60 minuten constructieve brandwerendheid). |
| √ |
Maatregel, wettelijk verplicht dan wel vrijwillig getroffen, voor het reduceren van de risico’s van de opslag van gevaarlijke stoffen zoals bedoeld in de Publicatiereeks Gevaarlijke Stoffen (PGS). |
| √ |
Compenserende maatregel voor objectbeveiliging en gevels. Exposure protection. |
| √ |
Gelijkwaardige oplossing voor functiebehoud van de transmissieweg van brandmeld- en ontruimingsinstallaties. |
| √ |
Gelijkwaardige oplossing voor een (te) geringe weerstand tegen branddoorslag en brandoverslag (WBDBO). |
| √ |
Gelijkwaardige oplossing voor het beperken van het aantal hulpverleners bij incidenten, volgens het Besluit bouwwerken leefomgeving, artikel 6.20. |
| √ |
Bescherming van tunnelconstructies en garanderen van de persoonlijke veiligheid van tunnelgebruikers. |
Projectvoorbeeld: Centrale Bibliotheek TU Delft
Om grote open ruimten mogelijk te maken, is al bij het voorlopig ontwerp gekozen voor een sprinklerinstallatie. De sprinklertoepassing was reden om de eis van 120 minuten brandwerendheid (volgens Bouwbesluit 1992) geheel te schrappen. Alle staalconstructies bleven onbehandeld. (© Mecanoo Architecten).
Projectvoorbeeld: kantoorgebouw Fifty Two Degrees, Nijmegen
De toepassing van een sprinklerinstallatie leverde bij dit project geen verlaging van de brandwerendheidseis (van 60 minuten) op, maar wel een vergroting van de brandcompartimenten. De kantoortoren telt slechts twee compartimenten, de brandscheiding zit in de knik op de achtste verdieping. Op deze hoogte zijn in de gevel nog aanvullende brandwerende voorzieningen getroffen om de weerstand tegen brandoverslag te verhogen. (© Mecanoo Architecten).
Handreiking
De Handreiking waardering sprinklerinstallaties en brandwerendheid op bezwijken van staalconstructies onder brandomstandigheden (editie maart 2025) biedt een praktische methode voor het bepalen van de eis voor de brandwerendheid (tegen bezwijken) van de stalen (hoofd)draagconstructie (de BoBconrealisatie-eis), indien in het gebouw een (gecertificeerde) sprinklerinstallatie is voorzien.
Met de handreiking is tevens vast te stellen of, bij toepassing van sprinklers, een gelijkwaardig brandveiligheidsniveau haalbaar is bij een gereduceerde (‘bekorte’) brandwerendheidseis (bijvoorbeeld van 60 naar 30 minuten). In beginsel behoort een dergelijke reductie tot de mogelijkheden omdat een sprinklerinstallatie, net als een lage permanente vuurbelasting, de risico’s op het ontstaan, de omvang en de uitbreiding van brand beperkt en daarmee de kans op het bezwijken van de hoofddraagconstructie verkleint. Een sprinklerinstallatie kan een beginnende brand direct doven of in elk geval ‘klein’ houden, waardoor de hoofddraagconstructie minder thermische belasting ondervindt.
